lịch sử việt nam

Trang Chính

Bản Tin Blogs:

Biển Cả Và Con Người:

Bưu-Hoa Việt-Nam:

Blog Anh Ba Sàm:

Blog Cầu Nhật-Tân:

Blog Chu-Mộng-Long:

Blog Cu Làng Cát:

Blog Dân Làm Báo:

Blog Dân Oan Bùi-Hằng:

Blog Diễn-Đàn Công-Nhân:

Blog Giang-Nam Lãng-Tử:

Blog Huỳnh-Ngọc-Chênh:

Blog Lê-Hiền-Đức:

Blog Lê-Nguyên-Hồng:

Blog Lê-Quốc-Quân:

Blog Mai-Xuân-Dũng:

Blog Người Buôn Gió:

Blog Phạm-Hoàng-Tùng:

Blog Phạm-Viết-Đào:

Blog Quê Choa VN:

Chết Bởi Trung Cộng:

Diễn-Đàn Thảo-Luận Về Tình-Hình Việt-Nam:

Diễn-Đàn Sửa Đổi Hiến-Pháp 1992:

Địa-Linh Nhân-Kiệt Của Việt-Nam:

Điện-Toán - Tin-Học:

Ebooks Hồi-Ký - Bút-Ký:

Hịch Tướng Sĩ:

Hình-Ảnh Quân-Lực Việt-Nam Cộng-Hòa

History Of Viet Nam

Hoàng-Sa Trường-Sa Là Của Việt- Nam:

Hồ-Sơ Chủ-Quyền Quốc-Gia Việt- Nam 

Hội Sử-Học Việt-Nam tại Âu-Châu

Human Rights Vietnam - Human Rights Activist

Lá Thư Úc-Châu

Lịch-Sử Việt-Nam Cận-Đại:  

Lịch-Sử Việt-Nam Ngàn Xưa:

Ngàn Năm Thăng Long (1010 - 2010)

Nghĩa-Trang Quân-Đội Biên-Hòa

Nguyên-Tử Của Việt-Nam Và Quốc- Tế

Người Dân Khiếu-Kiện:

Phụ-Nữ, Gia-Đình, Và Cuộc Sống:

Quốc-Tế:

Sitemap:

Tiền-Tệ Việt-Nam:

Tin Nhắn, Tìm Thân-Nhân Mất-Tích, Mộ Tìm Thân-Nhân:

Tin-Tức Thời-Sự Việt-Nam:

Thư-Tín:

Tưởng-Niệm 50 Năm:

Trang Thơ Văn Mai-Hoài-Thu:

Trang Thơ Văn Minh-Vân:

Trang Thơ Văn Nguyễn-Chí-Thiện:

Trang Thơ Văn Nguyễn-Khôi:

Trang Thơ Văn Nguyễn-Thị-Thanh:

Trang TL Nguyễn-Việt Phúc-Lộc:

Trang Nhật-Hồng Nguyễn-Thanh-Vân:

Trang Thơ Văn Phạm-Ngọc-Thái:

Trang Thơ Văn Phan-Văn-Phước:

Trang Thơ Văn Quê-Hương:

Trang Thơ Văn Thanh-Sơn:

Trang Thơ Văn ThụcQuyên:

Trang Thơ Văn Vĩnh-Nhất-Tâm:

Trang Trần-quốc-Kháng_Truyện Dài Thời Chiến-Tranh Việt-Nam (Ebooks):

Ủng Hộ Trúc-Lâm Yên-Tử - Donate:

Weblinks:

 

 

Cây có cội, nước có nguồn. Toàn dân Việt-Nam ngàn đời ghi nhớ ân đức Quốc Tổ Hùng Vương

Điện-Ảnh - Hồi-Ký - Nghệ Thuật - Sáng-Tác - Thơ Văn - Triết-Học - Truyện

 

Bằng Việt Phê Phán Xã Hội Bằng Thơ

- Tôi xin bình luận tập thơ "Nheo mắt nhìn thế giới" của Ông.

1, 2

Phạm Ngọc Thái

nheo mắt nhìn thế giới

nheo mắt nhìn thế giới, dân làm báo

...

Có thể chúng sẽ đổ xô vào cấu xé, dẫm đạp lên cả những người dân yêu nước? Và nếu một khi luật pháp lại thuộc về những kẻ quan lại cầm quyền như thế, thì xã hội này đâu có còn là của nhân dân?

Tôi nói đến bài "Sự kiện tày đình" - Tác giả chỉ đi từ sự việc thay đi, đổi lại của pháp luật: Cấm đăng kí xe, xong rồi lại cũng pháp luật - cho đăng kí xe thoải mái! Nhưng đây cũng chỉ là một hiện tượng lấy ra làm minh chứng. Thực tế sự thay đổi pháp luật ở xã hội ta nó diễn ra tuỳ tiện tới mức, như Ông viết:

Mình tự trói tay mình, rồi lại tự cởi ra/  Tự biểu quyết xong, lại tự chê mình phạm vào hiến pháp!
Khi quyết đáp, cũng viện đủ lý do quyết đáp/  Khi huỷ đi lại cười trừ: "Chưa hợp lòng dân!"

Ông muốn chỉ trích sự méo mó, một sự ẩm ương đến nực cười của lớp quan chức nhà nước đương thời, những người làm ra pháp luật, cầm cương nẩy mực ở xã hội. "pháp luật" có khác nào thứ trò và những thứ trò đó cứ ngang nhiên diễn đi, diễn lại. Một bài thơ mang tính chất rất điển hình của thời thế hôm nay.

Giờ tôi phân tích về bài "Ngôn ngữ và chính trị" - Tác giả đứng trên bình diện của thời đại, thế giới mà phân tích nhân tình thế thái:

Tôi đến Vácsava khi Liên Xô đã đổ
Thấy tiếc toà nhà cao như trường Lômônôxốp
Kiến trúc thời Xtalin, giờ bỗng bị bỏ hoang!

Khi Liên Xô còn vững, nước Nga trở thành thành trì trung tâm của khối XHCN. Nhưng khi Liên Xô bị đổ rồi, thì than ôi!... đến cái tiếng Nga cũng không ai muốn dùng. Ngay cả người Nga lúc ra nước ngoài cũng không muốn sử dụng cái tiếng nói mẹ đẻ của họ nữa. Thứ ngôn ngữ của một dân tộc lớn như thế, mà nay cả thế giới khinh miệt nó. Ông đã phải than lên:

Ngôn ngữ tội tình gì?.../  Mà dâu bể khó lường, mà giậu đổ bìm leo?
Hay cũng nhiễm thói đời, như đồng tiền đen bạc/  Lúc thắng thế vung vinh, lúc tủi phận bọt bèo?!

Thế mới biết thế thời "Được làm vua, thua làm giặc" là vậy!

Sự sụp đổ của Liên Xô cùng hàng loạt các nước XHCN ở châu Âu - Nó báo hiệu sự tan vỡ của Chủ nghĩa Marx-Lenin! Một số lãnh thổ trong Liên bang Nga rơi vào cảnh nội chiến tương tàn, không biết khi nào mới hồi phục được như trước, lại trở về thời kỳ của "tư bản dã thú" đã qua từ hàng trăm năm trước. Marx hoang tưởng đã đành, mà ngay cả lãnh tụ Lê Nin cũng ngộ tưởng khi tuyên bố rằng: Những nước vừa ra khỏi ách thuộc địa như Việt Nam, Trung Quốc... ở châu Á, hay các nước nhược tiểu ở các châu lục khác trên thế giới, có thể tiến thẳng lên CNXH không cần qua TBCN (nghĩa là đốt cháy giai đoạn) - Khi đã có Liên bang Xô viết làm chỗ dựa. Thì chính Liên Xô lại đổ đầu tiên!

Như thế là sự ngộ tưởng của Lê Nin không chỉ trở thành một hệ quả đối với nhân dân Nga, đất nước Nga - mà còn kéo theo sự lầm lạc trên con đường đi tới của lịch sử các nước vừa giải phóng ra khỏi ách đô hộ của thực dân hay đế quốc? Nó sẽ dẫn đến sự thoái hoá của bộ máy nhà nước và xã hội đó!

Đứng trước thực tế ấy, Bằng Việt hoài nghi về Học thuyết Marx? Ông không còn lòng tin vào thể chế, dù cả đời Ông đã phụng sự cho thể chế ấy! Khi Ông nhận ra mình cũng chỉ là... "thứ bù nhìn" của một guồng máy bù nhìn, trong cái chủ nghĩa hoang tưởng kia mà thôi - như ở bài "Nhớ Trịnh":

Chong chóng quay, rút cuộc được gì?
Được chuyển động - làm bù nhìn của gió,
Và gió, quẩn quanh đầu sông, cuối bãi,
Cũng một kiểu bù nhìn của nóng lạnh, Âm-Dương...

Giờ ta xem xét đến bài thơ "Nheo mắt nhìn thế giới" - mà ngay cái đầu đề của bài cũng được lấy để đặt tên cho cả tập thơ của Ông.

Bài thơ gồm có ba đoạn ngắn. Hai đoạn trên chỉ là sự tả: Ở trên máy bay với độ cao 3000m nhìn xuống - người thì như hạt bụi, các cao ốc như hộp diêm, rừng già như tóc rối. Còn trông ra cả vũ trụ kia... toàn mây trắng mây, như vẩy rồng, vẩy cá, một màu xanh da trời vô cùng, vô tận.

Thực ra Ông chỉ lấy đó làm hình tượng - Ý nói, ta hãy rút ra một tầm xa mà nhìn và suy xét cả thời đại mà xem?...Sau mỗi đoạn ấy tác giả đều bung ra một câu kết, thán rằng:

-  Kết đoạn 1/.  Nheo mắt biết buồn gì?
-  Kết đoạn 2/.  Nheo mắt biết vui gì?

Có nghĩa là: Khi đứng trên một tầm để bao quát cả xã hội cùng thế giới thì... chẳng biết nên vui hay buồn vì lẽ gì? Tức là lòng Ông hoang mang. Nhưng Ông hoang mang vì cái gì? Chính là "Thế sự"! Như đã phân tích: Ông không biết cả chủ nghĩa Marx cùng thế chế mà Ông đã suốt đời phụng sự đó, rồi sẽ đi về đâu? đến đâu?... Bài thơ mang ý nghĩa ẩn dụ - Lý tưởng cùng tình hình xã hội tác động lên tư tưởng, nhân sinh quan của Ông... nó trở nên mờ mịt. Ông thảng thốt cảm thấy đời Ông có thể sẽ trở thành vô nghĩa? Bởi thế ở đoạn thơ thứ 3, Ông viết với một tâm trạng nửa vời nhưng mang đầy sự phẫn chí:

Nheo mắt vì rợn ngợp/  Nheo mắt vì bất cần/  Có thể đầy phấn kích/ 
Có thể đầy phân vân/  Hay nhuốm màu khinh bạc/ hay chan hoà bao dung...

Để cuối cùng dồn nén vào một câu tổng quát: Nheo mắt nhìn thế giới/ -  Ông "rợn ngợp" trước bao sự kiện lớn thế giới đã đành, nhưng cũng vì cả những điên đảo, sự rối loạn của xã hội và thế thời đang bao phủ lên tâm hồn cùng nhỡn quan - mà Ông đã viết:

Có mở hết giác quan, ta vẫn là mù tịt!

Ông "bất cần" vì chán cái thời thế có quá nhiều sự đen bạc, giả tạo này! Tôi xin chép ra đây những vần thơ của Chế Lan Viên:

Lũ ta là con rối
Cho cuộc đời giật dây...

Phải chăng: Bởi Ông không muốn làm một con rối và thứ "bù nhìn" như thế nữa? Cái lý tưởng cùng chủ nghĩa suốt đời Ông theo đuổi bỗng trở thành bong bóng, vừa hoang tưởng lại vừa chìm trong sự tha hoá, nên tâm trạng mới: Có thể đầy phấn kích/  Có thể đầy phân vân/ -  Cũng không biết mình nên "khinh bạc" hay nên "độ lượng mà bao dung"? Với tâm trạng ấy, ở một bài thơ khác Bằng Việt tự thán:

Người đàn ông đã đến tuổi gàn
Đã đến tuổi không còn gì để mất
Mới hiểu được góc nhìn ngoài sự vật
Thấy rõ hình hài những thứ vô vi...

"những thứ vô vi" ở đây chính là sự vô nghĩa bao quanh cuộc đời, những "đạo nghĩa" tưởng như cao cả mà Ông tâm huyết, thì nay tất cả đã tan vỡ!... Rồi, cũng giống như nỗi lòng của Tú Xương ngày xưa, Ông tự vỗ an mình:

Ngủ đi! Ngủ đi...
"Ngủ quách sự đời thây kẻ thức"

...Ngủ đi!... Ngủ ư?... lại mất ngủ rồi!
Ông muốn ngủ đi để quên tất cả mà không ngủ được, bởi thế Ông... "bất cần"! Ông không muốn mở to mắt nhìn ra xã hội và thế giới nữa, nên ông:

"Nheo mắt nhìn thế giới"...
Đó là một thái độ phủ nhận và phủ nhận một chủ nghĩa hoang tưởng, cùng guồng máy  hiện hành của Bằng Việt.

Trang viết đã dài, tôi chỉ xin bình thêm một bài nữa: "Rượu của Nguyễn Cao Kỳ", thuộc trong những bài thơ có tiếng tăm nhất của tập Nheo Mắt Nhìn Thế Giới này - Hơn 30 năm sau chiến tranh, Nguyễn Cao Kỳ từ Mỹ trở về Việt Nam thăm quê, có tặng cho vị thiếu tướng công an một chai rượu. Vị thiếu tướng mang ra cho anh em uống. Mọi người thì vui vẻ:

-  Ồ, rượu ngon thì cứ uống! Đâu cần cố chấp mãi chuyện xưa.

Nhưng một người thì nhất quyết: "không"!

Đấy, câu chuyện diễn tả lại chỉ có thế. Bài thơ đặt ra trước chúng ta một câu hỏi: Chiến tranh qua lâu rồi, trong chúng ta những người ở hai chiến tuyến, có nên giữ thái độ hận thù và mặc cảm nữa hay không? Một câu hỏi không phải dễ trả lời! Nhưng đọc lên ta thấy cũng phân vân? Không thể trách những người bỏ qua tất cả, cứ uống tràn, nhưng cũng không thể trách anh chàng đã nhất định không chịu uống kia! Và thế là:

Bữa rượu bỗng dưng trở thành đắng đót.

Nó khoáy vào một vết thương của cả hai bên, chưa sao lành lại được:

Vì sao không? Chẳng cố chấp quá ư!/  Cậu là lính phòng không, chúng tớ đều cựu chiến binh cả chứ!
Cũng bom đạn, cũng Trường Sơn, cũng vào sinh ra tử/  Sống đến hôm nay, đâu phải để hận thù!

Nhưng rượu dù ngon mà sao vẫn đắng? Thế đấy! Sự đời, chuyện đất nước, chuyện con người:

Có phải tự đáy lòng không vượt qua mặc cảm/  Không vượt qua nỗi buồn của cuộc chiến tranh xưa,
Không vượt qua chính mình, không vượt qua quá khứ/  Vết thương cũ còn đau khi gió chuyển sang mùa...

Thái độ của nhà thơ trung thành với hiện thực, tác giả giữ sự khách quan với ý nghĩ của các nhân vật trong việc mô tả. Ông chỉ đặt ra câu hỏi, chứ không có ý định phê phán ai, hay lên tiếng ủng hộ ai - Bởi vì, chính Bằng Việt cũng có trả lời được câu hỏi đó đâu?

Ông cũng uống, nhưng chẳng qua là muốn quên đi tất cả: cứ uống! Ông không thể trả lời được về cả cuộc chiến tranh xưa cùng những bối rối của hôm nay?

-  Ừ thì giải phóng xong rồi, nhưng để phụng thờ cái gì và... " lý tưởng" gì đây? Chủ nghĩa Marx ư? Hoang tưởng! Thế thời này đâu còn phải là của dân tộc, của nước non?... Ta lại trở về với bài thơ Nhớ Trịnh - Và Ông thấy mình bỗng nhiên đã trở thành một "con rối", một thứ bù nhìn quay như 'chong chóng"... trong cái guồng máy có phần phi nhân nghĩa của đương đại này.

Bài thơ trăn trở trong đó một câu hỏi: Chúng ta đang ở đâu và... phải đi đến đâu đây?

Tôi đã được xem một bức tranh lớn nổi tiếng của danh hoạ Pháp Henri Paul Gauguin (1848-1903), có một cái tên rất dài, tôi nhớ đại để là: Chúng ta là ai? đang ở đâu? và sẽ đi đến đâu? -  Nhân sinh quan chủ đạo của nhà thơ trong tập thơ này chính là ở câu hỏi đó! Hơn thế, về một phương diện nhất định... Bằng Việt đã phủ nhận chính cái thế thời mà chúng ta đang sống hôm nay!

Đến đây - Tôi xin tặng Bằng Việt đôi khúc thơ nhỏ, trích ra từ trong thiên sử thi gọi là: "Tiểu trường ca Thế Giới Tự Do - Phạm Ngọc Thái", như sau:

Khúc 1 -   Năm xưa ta đã trải thảm đỏ cho Mỹ rút về nước
Nay ta lại trải thảm đỏ để Mỹ vào Việt
Nam
Nếu Mỹ không mang bá mộng xâm lăng...

(Chuyện thời thế - Thế thời: Phải thế!).

Khúc 2 -   Thằng Tàu - ta cố tranh thủ kết đồng minh
Nhưng bản chất chúng là kẻ thù truyền kiếp của Việt
Nam...
Ngàn năm trước đã thế!
Ngàn năm sau vẫn thế!

(Nếu một khi ta không đủ mạnh).
........

"Nheo mắt nhìn thế giới" là một tập thơ mở - Nó mở cái gì? Nó mở ra một câu hỏi: Chúng ta là ai? đang ở đâu? và chúng ta sẽ đi đến đâu đây?

Bằng Việt đáng quí ạ:
Chúng ta đi về phía "Tượng thần tự do" - Nước Mỹ.
Việt Nam đi về phía "Tượng thần tự do" - Nước Mỹ.
"Tượng thần tự do" muôn năm!!!

Phạm Ngọc Thái
Hà Nội * Tháng 11/2011

1, 2

 

pay per click advertising

Thông Báo: Trang nhà Trúc-Lâm Yên-Tử nhận đăng quảng cáo cho các cơ sở thương mại. Rất mong đón nhận sự ủng hộ của quý độc giả ở khắp mọi nơi. Đa tạ. Xin vui lòng liên lạc qua email truclamyentu@truclamyentu.info để biết thêm chi tiết. We add your banner or small texted-based on our website, please contact us at truclamyentu@truclamyentu.info. Thanks

Đang xem báo Trúc-Lâm Yên-Tử

free counters

un compteur pour votre site